تاریخچه
آنفولانزای مرغی، یا آنفولانزای پرندگان یک بیماری ویروسی پرندگان است که با نادیده گرفتن قوانین مختلف از طریق پرندگان مهاجر در کشورهای مختلف منتشر می شود. آنفولانزای مرغی، بیماری بسیار مسری طیور است و باعث مرگ و میر بالایی در طیور می شود. این بیماری بیش از یک قرن است که برای انشان شناخته شده است. آخرین شیوع بیماری در فوریه 2006 در کشور هند بود، جایی که مزارع طیور در برخی از نقاط کشور مانند ماهاراشترا و غیره بسیار تحت تأثیر قرار گرفتند. شدت آن به حدی بود که 50000 جوجه گزارش شده بودند که در عرض یک هفته از بین رفتند و حدود 900000 مرغ ذبح و دفن شدند. اما هیچ عفونت انسانی تایید نشد، اگرچه در آن زمان این گزارش مشکوک بود.
از سال 1997 تعدادی شیوع آنفولانزای پرندگان در انسان وجود داشته است و میزان مرگ و میر بالایی را نشان می دهد. این بیماری در انسان برای اولین بار در سال 1997 در هنگ کنگ گزارش شد که در آن 18 نفر مبتلا و 6 نفر جان خود را از دست دادند.
پس از آن زمان در چین، ویتنام، تایلند و سایر کشورها نیز یافت شد. از آنجایی که برخی از گونه ها انسان را آلوده می کنند توجه بیشتری به این بیمار ی شده است. با وجود آن، در سال 2003 در هنگ کنگ دو نفر به این بیماری مبتلا شدند و یک نفر فوت کرد. در سال 2004، در شرق آسیا، 10 مورد مرگ با شیوع این بیماری مرتبط بوده است.
در پرنده آلوده علائم زیر نشان داده می شود:
تاج سیاه رنگ می شود
خروج آب از بینی و چشم
تورم سر، پلک ها، شانه ها، گردن و ساق پا
کمبود انرژی و اشتها
چینش نامنظم پرها
حرکت در یک الگوی دایره ای
مرگ ناگهانی پرنده
در انسان آلوده علائم زیر را نشان می دهد
سرفه، تب، گلودرد و درد عضلات به دلیل عفونت چشم و ذات الریه جدی تر و سایر مشکلات تنفسی – در نهایت زندگی انسان ها را تهدید می کند.
نحوه انتقال بیماری در پرندگان
تصور می شود که پرندگان آبزی مانند اردک های وحشی میزبان اصلی برای همه زیرگروه های آنفولانزای پرندگان هستند. اگرچه معمولاً در برابر ویروس ها مقاوم هستند، اما پرندگان آنها را در روده خود حمل می کنند و آنها را از طریق مدفوع در محیط پخش می کنند و در آنجا پرندگان اهلی حساس را آلوده می کنند. پرندگان بیمار ویروس ها را از طریق بزاق، ترشحات بینی و مدفوع به پرندگان سالم منتقل می کنند. در یک منطقه، آنفولانزای پرندگان به آسانی از مزرعه ای به مزرعه دیگر توسط گرد و غبار و خاک آلوده به مدفوع موجود در هوا، لباس، خوراک و تجهیزات آلوده یا حیوانات وحشی حامل ویروس بر روی بدن خود منتقل می شود. این بیماری از منطقه ای به منطقه دیگر توسط پرندگان مهاجر و از طریق تجارت بین المللی طیور زنده سرایت می کند. انسان هایی که در تماس نزدیک با پرندگان بیمار هستند – به عنوان مثال، مرغداران و کارگران کشتارگاه ها – در معرض بیشترین خطر ابتلا هستند.
تشخیص آنفولانزای پرندگان
تشخیص زودهنگام آنفولانزای پرندگان در پیشگیری و کنترل شیوع بیماری مهم است. یکی از راههایی که میتوان ویروس را شناسایی کرد، واکنش زنجیرهای پلیمراز (PCR) است، که در آن اسیدهای نوکلئیک از نمونههای خون یا بافت برای وجود مولکولهای مخصوص آنفولانزای پرندگان تجزیه و تحلیل میشوند. روشهای دیگر عبارتند از: تشخیص آنتی ژن ویروسی که واکنش آنتیبادیها به آنتیژنهای ویروسی را در نمونههای سلولهای پوست یا مخاط تشخیص میدهد و کشت ویروسی که برای تایید هویت زیرگروههای خاص آنفولانزا بر اساس نتایج PCR یا تشخیص آنتیژن استفاده میشود. نیاز به رشد ویروس در سلول ها در آزمایشگاه دارد. آزمایشهایی مبتنی بر فناوری آزمایشگاه روی یک تراشه که تکمیل آن کمتر از یک ساعت طول میکشد و میتواند بهطور دقیق زیرشاخههای خاصی از آنفولانزای پرندگان را شناسایی کند، در حال توسعه است. این فناوری از یک دستگاه کوچک (“تراشه”) تشکیل شده است که روی سطح آن مجموعه ای از تجزیه و تحلیل های آزمایشگاهی کوچک شده است که تنها به حجم کمی از نمونه (به عنوان مثال، پیکولیتر بزاق) نیاز دارد. این تستهای مبتنی بر تراشه که قابل حمل و مقرون به صرفه هستند، میتوانند برای تشخیص انواع مختلف آنفلوانزا در طیور و انسان استفاده شوند. توسعه واکسن به دلیل بسیاری از زیرگروه های ویروسی متمایز از نظر ایمونولوژیکی که باعث آنفولانزا در حیوانات می شود و توانایی ویروس در تکامل سریع سویه های جدید، تهیه واکسن های موثر پیچیده است. موثرترین کنترل شیوع بیماری در طیور، حذف سریع جمعیت های آلوده مزرعه و بی خطرسازی مزارع و تجهیزات است. این اقدام همچنین به کاهش شانس قرار گرفتن انسان در معرض ویروس کمک می کند.